มตสนฺตกกถาวณฺณนา

[369] ภิกฺขุสฺสาติ ภิกฺขุสฺมิํ กาลํกเตฯ ตตฺถ ‘‘ปตฺตจีวเร’’ติ ปธานปริกฺขารทสฺสนมุเขน สพฺพปริกฺขารนิทสฺสนนฺติ เวทิตพฺพํฯ อธมฺเมน อุปฺปนฺนญฺเจตํ โหติ, สงฺฆสฺส กปฺปิยเมว มตตฺตาติ เอเกฯ โนติ ตกฺโก ปตฺตจตุกฺเก สพฺพถา อกปฺปิยปตฺตนยวิโรธโตฯ อธมฺเมน อุปฺปนฺนเสนาสเน จ วสโต อนาปตฺติฯ อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส ทฺเว ภิกฺขู วสนฺติ, ตตฺถ เจโก กาลํกโต, อิตโร ตสฺส ปริกฺขารํ อปาเปตฺวา ตํ เถยฺยจิตฺเตน คณฺหาติ, สงฺฆสนฺตกํ คหิตํ โหติ, ภณฺฑคฺเฆน กาเรตพฺโพฯ อนาวาเส คณฺหาติ, น กาเรตพฺโพ อสฺสามิกสฺส คหิตตฺตาฯ มรณสมเย วตฺตุํ อสหนฺโต เจ จิตฺเตเนว เทติ, ปุญฺญํ ปสวติ, สงฺโฆว ตสฺส สามีฯ ปโร วา อวิสฺสาสิโก สยเมว คณฺหาติ, คหณํ น รุหติ, เถยฺยจิตฺเตน เจ, ภณฺฑคฺเฆน กาเรตพฺโพฯ ตสฺส จ อาวาสคตสฺส โก สามีฯ ‘‘สงฺโฆ สามี’’ติ วจนโต สงฺเฆน พลกฺกาเรน โส วาเรตพฺโพติ เอเกฯ ชีวมานกาเล คหิตตฺตา น สงฺโฆ สามีติ เอเกฯ สามิโก เจ สยํ ปสฺสิตฺวา อจฺฉินฺทิตุํ ลภติ, สงฺโฆปิ ลภติ สามิฐาเน ฐิตตฺตาติ อิตเร, วิจาเรตฺวา คเหตพฺพํฯ

มตกสฺส หิรญฺญาทิอกปฺปิยภณฺฑํ โหติฯ อุคฺคหิตญฺเจตํ โหติ, อุคฺคหิเต วุตฺตนเยน ปฏิปชฺชิตพฺพํฯ ธมฺเมน อุปฺปนฺนํ เจ, กปฺปิยการโก อาจิกฺขิตพฺโพฯ ทาโส เจ คหิโต โหติ, น สงฺโฆ สามี, อารามิโก เจ, สงฺโฆ สามีฯ คาวีมหิํสีอาทโย โหนฺติ, อาวาสคตานํ สงฺโฆ สามี, อนาวาสคตานํ น สงฺโฆ สามีฯ สงฺโฆ เจ อาวาสํ อาเนตฺวา อตฺตโน สนฺตกํ กตฺวา ปจฺฉา สมีเป พหิสีมาย ฐเปติ, การกสงฺโฆ สามี, ตถา อารามิเกฯ มตกสฺส ปริกฺขาโร นิกฺเขปวเสน ฐปิโต โหติ, เอโสว สามีฯ มหคฺโฆ เจ โหติ, เสสสฺส สงฺโฆ สามีฯ ‘‘เกนจิ คิลานุปฏฺฐาเกนา’’ติ วตฺตพฺพกฺกโม เอเตน ทสฺสิโตฯ ปุน อุปฏฺฐากานํ พหุภาเว สติ สพฺเพสํ ทาตพฺพกมฺมํ ทสฺเสนฺเตน ภควตา กมฺมวาจายํ ‘‘คิลานุปฏฺฐากาน’’นฺติ วุตฺตํฯ สามเณรวาเร ‘‘จีวร’’นฺติ ปาโฐฯ

‘‘อิมํ ตุยฺหํ เทมิ ททามิ ทชฺชามิ โอโณเชมิ ปริจฺจชามิ วิสฺสชฺชามิ นิสฺสชฺชามี’ติ วา ‘อิตฺถนฺนามสฺส เทมิ…เป.… นิสฺสชฺชามี’ติ วา วทติ, ‘สมฺมุขา วา ปรมฺมุขา วา วุตฺเต ทินฺนํเยว โหตี’ติ ทานลกฺขณสฺส จ ‘ตุยฺหํ คณฺหาหี’ติ วุตฺเต ‘มยฺหํ คณฺหามี’ติ วทติ, ‘สุทินฺนํ สุคฺคหิตญฺจา’ติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.469) คหณลกฺขณสฺส จ วุตฺตตฺตา ‘มม สนฺตกํ ตว จ มม จ โหตู’ติ เอวมาทิวจเนน สมานปริกฺขารํ กาตุํ วฏฺฏตีติ อาจริยา’’ติ ลิขิตํฯ

อนุคณฺฐิปเท ปน อตีว ปปญฺจํ กตฺวา ปุน ‘‘อิทเมตฺถ อาจริยานํ สนฺนิฏฺฐานํ – สเจสมฺพหุลา, ทฺเว วา สมานปริกฺขารํ กตฺตุกามา โหนฺติ, เต สพฺเพ อตฺตโน สนฺตกํ วตฺตมานํ อุปฺปชฺชนเกน สทฺธิํ เปสลสฺส เอกสฺส ปริจฺจชนฺติ, โส ปุน เตสเมว ปริจฺจชติ, เอตฺตาวตา เต สมานปริกฺขาริกา โหนฺตีติฯ อิทํ สมานปริกฺขารลกฺขณํ ปาฬิอาทีสุ วุตฺตลกฺขเณเยว ปตนโต อจลปฺปตฺตํ โหติ, ตถาปิ โปราณวิธิํ อชฺโฌตฺถริตฺวา วตฺตนโต ปฏิเสเธตพฺโพ, อาจริยานํ มตานุสาเรน กาตพฺพํ กาตุกาเมนาติ อปเร’’ติ วุตฺตํ, ‘‘วสฺสํวุตฺถสามเณโร ปญฺจสุ สิกฺขาปเทสุ เอกํ อติกฺกมิตฺวา ปุน คหิโต ลาภํ น ลภติ, อนฺติมวตฺถุํ อชฺฌาปนฺโน นาม โหตี’’ติ วทนฺติฯ

วสฺสํวุตฺถานํอนุปฺปนฺนจีวรกถาวณฺณนา

[375] อุปฺปนฺเน จีวเร อภาชิเต ปกฺกมตีติ เอตฺถ ‘‘สงฺเฆน ตตฺรุปฺปาทโต เอเกกสฺส ภิกฺขุโน เอตฺตกํ วสฺสาวาสิกํ ทาตุํ สงฺฆสฺส รุจฺจตี’’ติ สาวิเตปิ วิพฺภมติ, ตโต น ลภติ, ปุน ปพฺพชิตฺวา อุปสมฺปชฺชิตฺวา จีวรภาชนํ สมฺภาเวนฺโตปิ น ลภติเยว ปุพฺพปกติโต ภฏฺฐตฺตาฯ อถ ปาปิเต วิพฺภมติ, ลภตี’’ติ จ วุตฺตํฯ

สงฺเฆภินฺเนจีวรุปฺปาทกถาวณฺณนา

[376] ปรสมุทฺเทติ ชมฺพุทีเปฯ